هوش مصنوعی چیست و از کاربردهای آن چه می‌دانید؟

در پاسخ به این پرسش که هوش مصنوعی چیست به زبان ساده باید بگوییم هوش مصنوعی یا AI قابلیت یک کامپیوتر دیجیتال یا رباتی که توسط کامپیوتر کنترل می‌شود، برای انجام وظایفی است که معمولاً موجودات هوشمند از پس انجام آنها بر می‌آیند.

این اصطلاح اغلب به پروژه توسعه سیستم‌هایی اطلاق می‌شود که مجهز به فرایند فکری ویژه انسان مانند استدلال کردن، کشف معنا، تعمیم یا یادگیری از تجربیات گذشته و ... هستند. هوش مصنوعی یک اصطلاح کلی است که طیف گسترده ای از فناوری‌ها از جمله یادگیری ماشینی، یادگیری عمیق و پردازش زبان طبیعی (NLP) را در بر می‌گیرد.

علیرغم پیشرفت‌های مداوم در سرعت پردازش کامپیوتر و ظرفیت حافظه، هنوز هیچ برنامه‌ای وجود ندارد که بتواند انعطاف‌پذیری کامل انسان را در حوزه‌های وسیع‌تر یا در کارهایی که نیاز به دانش روزانه زیادی دارد، شبیه‌سازی کند.

از سوی دیگر، برخی از برنامه‌ها در اجرای برخی وظایف خاص به سطوح عملکردی متخصصان انسانی رسیده‌اند، به طوری که هوش مصنوعی در این معنای محدود در کاربردهای متنوعی مانند تشخیص پزشکی، موتورهای جستجوی رایانه‌ای، تشخیص صدا یا دست‌خط و چت باتها یافت می‌شود. با ما همراه شوید تا بدانید هوش مصنوعی چیست و چه کاربردهایی دارد.

تاریخچه هوش مصنوعی

شاید بتوان ریشه هوش مصنوعی را در طراحی الگوریتمی جستجو کرد که نخستین برنامه‌نویس جهان یعنی آدا لاولیس در 1842 برای یک ماشین محاسباتی تهیه کرد. این امر در کنار کاوش نظریه اطلاعات شانون در 1948 مسیر این دانش را به جایی رساند که در 1950 مقاله مهم محاسبات ماشینی و هوش توسط تورینگ منتشر شد.

در 1951 ماروین مینسکی و دین ادموندز ماشین حساب تقویت کننده آنالوگ عصبی تصادفی را ساختند. اما آنچه ما امروزه به عنوان هوش مصنوعی می‌شناسیم از 1956 از کار مطالعاتی که جان مک کارتی و گروهی از دانشمندان بر روی کامپیوترها انجام دادند آغار شد.

پس از آن ما شاهد ایجاد برنامه‌های منحصر به فردی مانند چت بات سیستم‌های خبره هستیم تا اینکه در 1975 اولین سیستم برای خودکارسازی فرایندهای تصمیم گیری و حل مسئله ایجاد می‌شود.

از آن زمان تاکنون ما با رشدی سریع در این زمینه و ساخت انواع ربات‌ها یا ماشین‌های خودران و ... تا امروزه مواجه بوده‌ایم و این پیشرفت همچنان ادامه دارد و زندگی بشری را از جهات گوناگون به شدت تحت تأثیر قرار داده است.

شاخه‌ها و تکنیک‌های هوش مصنوعی شامل چه مواردی است؟

برای اینکه بدانیم هوش مصنوعی چیست باید از تکنیک‌های آن مطلع باشیم. تکنیک‌های هوش مصنوعی به مجموعه‌ای از روش‌ها و الگوریتم‌های مورد استفاده برای توسعه سیستم‌های هوشمندی اطلاق می‌شود که می‌توانند وظایفی را انجام دهند که نیاز به هوشی شبیه انسان دارند. برخی از موارد پرکاربرد عبارتند از:

• یادگیری ماشینی: این شاخه از هوش مصنوعی مبتنی بر الگوریتم‌هایی است که بر اساس داده‌ها آموزش داده می‌شوند و می‌توانند الگوها را شناسایی کنند و یاد بگیرند که چگونه با پردازش داده و تجربیات گذشته، به نوعی یک مسأله را پیش‌بینی یا توصیه کنند. یادگیری ماشینی در واقع بر اساس داده‌ها و الگوریتم‌ها بر تقلید از روش یادگیری انسان‌ها تمرکز می‌کنند و روز به روز دقت آن را بهبود می‌بخشند.


• پردازش زبان طبیعی: این شاخه بر تعامل میان کامپوتر و انسان‌ها تمرکز دارد و از تکنیک‌های محاسباتی برای پردازش و تجزیه و تحلیل داده‌های زبان طبیعی مانند متن و گفتار، با هدف درک معنای پشت زبان و قوانین و نحو زبان، استفاده می‌کند.


• بینایی ماشین: این شاخه بر تفسیر و درک دنیای بصری تأکید دارد و سیستمها را قادر می‌سازد تا از ورودی‌های بصری مانند فیلمها و تصاویر دیجیتال اطلاعات معناداری استخراج کنند و بر اساس آن‌ها دست به اقدام بزنند و توصیه‌هایی ارائه کنند.


• رباتیک: رباتیک شامل ادغام فناوری‌های هوش مصنوعی در سیستم‌های رباتیک برای افزایش قابلیت‌های آن‌ها و قادر ساختن آن‌ها به انجام وظایف پیچیده‌تر است. هوش مصنوعی در رباتیک به روبات‌ها اجازه می‌دهد تا از تجربه یاد بگیرند، با موقعیت‌های جدید سازگار شوند و براساس داده‌های حسگرها تصمیم بگیرند.


• شبکه‌های عصبی مصنوعی: شبکه عصبی مصنوعی یک سیستم یادگیری محاسباتی است که از شبکه‌ای از توابع برای درک و ترجمه داده‌های ورودی از یک فرم به خروجی دلخواه، معمولاً به شکل دیگری، استفاده می‌کند. این یک نوع معماری محاسباتی است که مبتنی بر مدلی از نحوه عملکرد مغز انسان است.


• منطق فازی: منطق فازی ابزاری قدرتمند در هوش مصنوعی است که برای رفتار بر مبنای عدم قطعیت، مدل‌سازی استدلال انسان و تصمیم‌گیری در محیط‌های پیچیده و پویا طراحی می‌شود.


• هوش مصنوعی قدرتمند: هدف این تکنیک ساخت سیستم‌هایی است که در تفکر و یادگیری بیشترین شباهت را به انسان داشته باشند.

مزایا و معایب هوش مصنوعی چیست؟

حال که دانستیم منظور از هوش مصنوعی چیست باید آگاه باشیم که هوش مصنوعی شامل طیف وسیعی و کاربردها است که می‌توانند نحوه کار و زندگی ما را تغییر دهند. در حالی که بسیاری از این دگرگونی‌ها مانند ماشین‌های خودران بسیار هیجان‌انگیز هستند در برخی حوزه‌ها هم چالش برانگیز بوده است. در اینجا به چند مورد از مزایا و معایب آن اشاره خواهیم کرد:

کاربرد هوش مصنوعی چیست؟

امروزه هوش مصنوعی به سرعت در حال پیشرفت است و در حوزه‌های گوناگون مورد استفاده قرار می‌گیرد مانند:

هوش مصنوعی در پزشکی

هوش مصنوعی در پزشکی می‌تواند در موارد مهمی مانند تشخیص بیماری‌ها، ارائه خدمات و توصیه‌های درمانی با توجه به وضعیت جسمانی و سلامتی هر فرد خاص، تجزیه و تحلیل داده‌های پزشکی به منظور پیش‌بینی اپیدمی‌ها و حتی ارائه تحقیقات علمی و بالینی و ... مورد استفاده قرار می‌گیرد. علاوه بر این در زمینه داروسازی، شناخت ترکیبات آن‌ها و بهبود شرایط تحقیق در آزمایشگاه نیز بسیار مؤثر خواهد بود.

هوش مصنوعی در صنعت

هوش مصنوعی موجب تحول بسیاری در کنترل و مدیریت فرایندهای تولید شده و با استفاده از انواع ربات‌ها و ماشین‌ها دقت و سرعت کار را بسیار بالا برده است

هوش مصنوعی در خودروسازی

در این حوزه ما شاهد تولید ماشین‌های خودران و نیز سیستم‌هایی مانند دریابی و پارک خودکار هستیم که به راننده بسیار کمک خواهد کرد

هوش مصنوعی در بانکداری و بازارهای مالی

هوش مصنوعی در سال‌های اخیر این حوزه را بسیار تحت تأثیر قرار داده است و یکی از مهم‌ترین ابزارها برای تحلیل داده‌ها، مدیریت ریسک،کاهش تقلب و کلاهبرداری، اتوماسیون فرایندهای اداری و بهبود تجربه مشتریان و ... بوده است.

هوش مصنوعی در تجارت الکترونیک

سیستم‌های پشنهاد محصولات تولیدی یا تحلیل داده‌های مربوط به مشتریان و پیش‌بینی و تشخیص تقاضای آن‌ها برای بهبود و بهینه‌سازی روند تولید یا عرضه بسیار مفید خواهد بود و تا حد زیادی به کسب و کارهای آنلاین رونق خواهد بخشید.

هوش مصنوعی در بازاریابی

هوش مصنوعی امکانات گسترده‌ای برای برقراری ارتباط میان مشتریان و بازاریابان ارائه می‌کند مانند استفاده از چت بات‌ها برای رابطه با مشتریان، پاسخ به سوالات آن‌ها، ارائه پشتیبانی و بهبود تجربه مشتریان، قیمت‌ گذاری پویا، تجزیه و تحلیل داده‌ها و رفتار مشتریان و ایجاد کمپین‌ها و استراتژی‌ها مناسب بر اساس آن‌ها، تبلیغات هدفمند، حفاظت از حریم خصوصی مشریان و ... .

هوش مصنوعی در مدیریت

هوش مصنوعی می‌تواند در فرایند تصمیم‌گیری برای انتخاب و استخدام بسیار مفید باشد و بر بهبود شرایط مدیریتی تأثیر به سزایی بگذارد.

بهترین زبان برای یادگیری هوش مصنوعی

حال که دانستیم هوش مصنوعی چیست و چه کاربردهایی دارد لازم است که با بهترین زبانهای یادگیری هوش مصنوعی نیز آشنا شویم. چند مورد از مهمترین این زبان‌ها عبارتند از:

• زبان پایتون: که بسیار تعامل‌پذیر و منعطف است و می‌توان از آن در ترکیب با سایر زبان‌ها نهایت استفاده را برد و بسیار محبوب و پرطرفدار است. علاوه بر این دارای کتابخانه‌های کامل و جامعی است که در فرایند توسعه پروژه‌ها بسیار کمک کننده خواهند بود.


• زبان R: این زبان برای پیاده‌سازی روش های گرافیکی و آماری گزینه بسیار خوبی خواهد بود و قادر است داده‌ها را در قالب نمودارها مصور کند.


• زبان جاوا: این زبان دارای یک سستم قوی تایپی است که تا حد زیادی از خطاهای نوشتاری جلوگیری می‌کند، شیءگرا است وسرعت بالایی دارد. علاوه بر این قابلیت اجرا روی سیستم عامل‌های مختلف را دارد.


• زبان C++: این زبان سرعت سرعت و کارایی بالایی دارد و با کمک آن می‌توان سطوح کنترل منبع سیستم را در دست گرفت. علاوه بر این برای برنامه‌نویسی چندنخی و همزمانی گزینه مناسبی خواهد بود.


• زبان Mojo: این زبان برپایه‌ی زبان پایتون طراحی شده اما محدودیتها و مشکلات زبان پایتون را ندارد و می‌توان گفت که ترکیبی از ویژگی‌های مثبت زبان پایتون و C در آن گرد آمده‌اند تا با برخورداری از مزایای هر دو زبان کار را برای کاربران راحت‌تر کنند هر چند به خاطر جدید بودن هنوز از امکانات دیگر زبان‌ها برخوردار نیست و منابع آموزشی آن محدود هستند.


• و ...

چرا باید هوش مصنوعی یاد بگیریم؟

همانطور که گفتیم هوش مصنوعی تقریباً بر تمامی جنبه‌های زندگی روزمره و کاری ما تأثیر گذاشته است و برخی از مهم‌ترین دلایل برای یادگیری آن از این قرار هستند:

در زمینه شغلی استفاده از آن برای توسعه فناوری‌های جدید در جهت افزایش بهره‌روی و کارایی و بهبود شرایط کسب و کار و نیز ایجاد فرصتهای شغلی جدید مهم است. این روزها ورود به هر حوزه‌ای مانند بهداشتی و پزشکی، مالی، فناوری و ... با یادگیری هوش مصنوعی ساده‌تر خواهد بود.

استفاده از آن بر کیفیت تعاملات شما با انسان‌ها در سرار جهان اثر خواهد گذاشت و امکان شبکه‌سازی در سطح گسترده را فراهم خواهد کرد.

با کمک هوش مصنوعی افراد تفکر از خارج چهارچوب و پرورش ذهنیتی که برای پیشرفت در فناوری و ارائه راه‌حل‌های تجاری ضروی است، را یاد خواهند گرفت و مهارت‌های تصمیم‌گیری را بهبود خواهد بخشید.

هوش مصنوعی با بهبود بهره‌وری انرژی، پیشرفت روش‌های کشاورزی و به حداقل رساندن ضایعات به حل مسائل زیست محیطی کمک شایانی خواهد کرد.

در صنایعی مانند بازاریابی، سرگرمی و تجارت الکترونیک هوش مصنوعی سطوح بالایی از شخصی‌سازی را فراهم می‌کند. حرفه‌ای‌ها می‌توانند با درک هوش مصنوعی، محصولات و خدمات مشتری محورتر و جذاب تر ایجاد کنند. این یک مزیت رقابتی قابل توجه در بازار فعلی و بسیار مهم است.

استفاده از هوش مصنوعی می‌تواند به بهبود شرایط امنیت سایبری کمک کند.

مطالعه هوش مصنوعی شامل درک مفاهیم اخلاقی آن و استفاده مسئولانه از آن نیز هست. این دانش برای توسعه راه‌حل‌های هوش مصنوعی که منصفانه، بی‌طرفانه و برای جامعه مفید هستند، حیاتی است.

هوش مصنوعی ذاتاً بین رشته‌ای است و مفاهیمی از علوم رایانه، ریاضیات، روان‌شناسی، زبان‌شناسی و غیره را ادغام می‌کند. مطالعه هوش مصنوعی فرصت‌هایی را برای همکاری در زمینه‌های مختلف ایجاد می‌کند و داشتن درک جامعی از رشته‌های مختلف را تقویت می‌کند. این رویکرد میان رشته‌ای برای نوآوری و ارائه راه‌حل‌های پیچیده و مناسب حیاتی است.

این‌ها تنها بخشی از دلایلی است که یادگیری هوش مصنوعی و شرکت در یک دوره آموزشی هوش مصنوعی را ایجاب می‌کند.

بازار کار هوش مصنوعی در ایران چه وضعیتی دارد؟

بازار کار هوش مصنوعی به دشت در حال رشد و دگرگونی است و با اینکه برخی شغل‌ها را از رده خارج می‌کند در عوض خود موجب ایجاد فرصت های شغلی جدید شده است و شرایط را نسبت به گذشته دگرگون کرده است.

اما همانطور که از این متن بر می‌آید ضرورت استفاده از هوش مصنوعی در حوزه‌های مختلف بسیار ملموس است و همین امر سبب شده که افراد با یادگیری آن از مسیر شغلی خود، چشم‌انداز مثبت آن در آینده و داشتن درآمدی خوب و مناسب مطمئن شوند؛ با یادگیری هوش مصنوعی می‌توان از امکانات آن در حوزه‌های گوناگونی مانند صنعت، پزشکی، حمل و نقل، امنیت سایبری، تولید محتوا، توسعه انواع اپلیکیشن‌ها و ... استفاده کرد و علاوه بر این به ارائه خدمات آموزشی در این زمینه پرداخت.

با دانستن اینکه هوش مصنوعی چیست و چه کاربردی دارد و مطالعه در آن حوزه، درها به روی فرصت‌های متعددی باز خواهند شد. استفاده از امکاناتی که هوش مصنوعی ارائه می‌دهد کارایی را افزایش می‌دهد، نوآوری را تقویت می‌کند و قابلیت‌های حل مسئله را بهبود می‌بخشد و تأثیر آن را بر بخش‌های مختلف نمی‌توان نادیده گرفت.

بنابراین اگر شما جزء آن دسته افرادی هستید که به دنبال استفاده از اثرات مثبت آن در زندگی روزمره یا کاری خود هستید و با پیشرفت روزافزون فناوری و تکنولوژی به ضرورت استفاده از در آینده پی برده‌اید، وقت آن است که با برخورداری از آموزش‌های متعبر در این زمینه همین حالا برای شروع یادگیری اقدام کنید.